آفتابگردان، (جنس Helianthus)، سرده ای از نزدیک به ۷۰ گونه از گیاهان علفی از خانواده ستاره‌ها (Asteraceae). آفتابگردان عمدتاً بومی آمریکای شمالی و جنوبی است و برخی از گونه‌های آن به‌خاطر اندازه چشمگیر و سر گل‌ها و دانه‌های خوراکی‌شان به عنوان گیاهان زینتی کشت می‌شوند. کنگر فرنگی اورشلیم (Helianthus tuberosus) برای غده‌های زیرزمینی خوراکی آن کشت می‌شود.
آفتابگردان معمولی (H. annuus) گیاهی است یکساله با ساقه مویی خشن به ارتفاع ۱ تا ۴٫۵ متر (۳ تا ۱۵ فوت) و پهن، با دندانه‌های درشت، برگ‌های خشن به طول ۷٫۵ تا ۳۰ سانتی‌متر (۳ تا ۱۲ اینچ) که به صورت مارپیچی چیده شده‌اند. . پهنای سرهای جذاب گل‌ها در نمونه‌های وحشی ۷٫۵ تا ۱۵ سانتی‌متر و در انواع پرورشی اغلب ۳۰ سانتی‌متر یا بیشتر است. گل‌های دیسکی قهوه‌ای، زرد یا بنفش هستند، در حالی که گل‌های پرتوی گلبرگ‌دار زرد هستند. میوه آن آکنه تک‌دانه است. انواع دانه‌های روغنی معمولاً دارای آکنه‌های سیاه کوچک هستند، در حالی که انواعی که برای مصرف مستقیم بذر رشد می‌کنند، به عنوان انواع شیرینی‌پزی شناخته می‌شوند، دارای آکنه‌های سیاه و سفید بزرگ‌تری هستند که به آسانی از دانه درون خود جدا می‌شوند.
